درخواست طلاق از طرف زن

درخواست طلاق از طرف زن  اگرچه از سوی قانون ممکن است، اما این به معنای امکان جدایی بدون قید و شرط نیست. زن باید دلایل خود را برای طلاق به دادگاه ارائه دهد و دادگاه پس از بررسی، تصمیم می‌گیرد که آیا او را مطلقه سازد یا خیر.

در نظام حقوقی ایران، طلاق به عنوان یک فرآیند قانونی برای پایان دادن به زندگی زناشویی تعریف شده است، اما این فرآیند برای زن و مرد به‌صورت یکسان در نظر گرفته نشده است. چرا که مردان در ایران به‌طور ذاتی و قانونی از حق طلاق برخوردارند، اما زنان چنین حقی را ندارند.

زن باید دلایل خود را برای طلاق به دادگاه ارائه دهد و دادگاه پس از بررسی، تصمیم می‌گیرد که آیا او را مطلقه سازد یا خیر. به‌طور کلی، حق طلاق به‌صورت انحصاری برای مردان در نظر گرفته شده است. بنابراین، وقتی از درخواست طلاق توسط زن صحبت می‌شود، منظور این است که زن باید دلایل قانونی خود را همراه با دادخواست به دادگاه ارائه کند تا در صورت تایید دادگاه، حکم طلاق صادر شود. در مقابل، مردان بدون نیاز به ارائه دلایل خاص و تنها با رعایت تشریفات قانونی، می‌توانند درخواست طلاق دهند و دادگاه نیز مکلف می باشد با آن موافقت کند.

تفاوت درخواست طلاق از طرف مرد و زن

در نظام حقوقی ایران، طلاق به درخواست مرد بسیار ساده است و او می‌تواند بدون نیاز به ارائه دلیل خاصی، هر زمان که بخواهد درخواست طلاق بدهد. تنها الزام او، پرداخت حقوق مالی زن مانند مهریه، نفقه و در برخی موارد اجرت‌المثل است. اما زن برای درخواست طلاق باید دلایل موجهی ارائه دهد. این دلایل شامل مواردی مانند عدم پرداخت نفقه توسط مرد، سوء رفتار شدید، ابتلای مرد به بیماری‌های صعب‌العلاج، غیبت طولانی‌مدت مرد (بیش از ۴ سال)، و عسر و حرج (سختی و مشقت شدید در زندگی مشترک) می‌شود.

لیکن با توجه به اینکه هدف طلاق، جدایی و پایان زندگی مشترک می باشد در این مقاله تلاش می شود تمام راهکارهای ممکن برای زن، در جهت نیل به این هدف مطرح گردد.

راه های جدایی و طلاق برای زن

راه های پایان دادن به زندگی مشترک و یا به عبارتی مواردی که زن می تواند از همسر خودجدا گردد می تواند به یکی از طرق زیر باشد.

1)طلاق به درخواست زن بر اساس دلایل قانونی

2)طلاق توافقی

3)وکالت در طلاق (حق طلاق زن)

4)فسخ نکاح

• طلاق به درخواست زن بر اساس دلایل قانونی و قراردادی

در قانون دلایلی وجود دارد که زن می‌تواند به استناد آن‌ها درخواست طلاق دهد. از این رو مواردی که قانون آن ها را برشمرده تا زن بتواند با اثبات آن ها در دادگاه خود را مطلقه سازد از قرار زیر می باشد.

1)عسر و حرج

2) عدم پرداخت نفقه

3) شروط ضمن عقد( شروط دوازده گانه سند نکاح)

• عسر و حرج

وضعیتی برای زن می باشد که ادامه زندگی برای وی همراه باشد با سختی و مشقت غیرقابل تحمل، از این رو می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند. قانون مصادیقی از عسر و حرج را پیش‌بینی کرده است، لیکن موارد عسر و حرج، محدود به موارد ذکر شده در قانون نبوده و دادگاه می‌تواند در سایر موارد، بسته به شرایط پرونده به استناد عسر و حرج حکم طلاق صادر کند.

مصادیق قانونی عسر و حرج

ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موج

اعتیاد زوج به مواد مخدر و مشروبات الکلی

محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر

ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد

ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی و جسمی

• عدم پرداخت نفقه

به نظر می‌رسد که عدم پرداخت نفقه نیز از مواردی می باشد که موجب عسر و حرج، برای زن شود، اما قانون‌گذار در ماده 1129 قانون مدنی این موضوع را به‌طور جداگانه مد نظر قرار داده است. طبق این ماده، اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند و زن این موضوع را در دادگاه اثبات کند، دادگاه ابتدا شوهر را ملزم به پرداخت نفقه می‌کند و چنان چه الزام وی ممکن نباشد، زن می‌تواند بعد از 6 ماه متوالی از تاریخ ابلاغ اجراییه درخواست طلاق دهد.

• شروط ضمن عقد( شروط دوازده گانه سند نکاح)

شروط ضمن عقد به زن این اختیار را می‌دهد که در صورت نقض آن‌ها توسط زوج و عدم امکان الزام وی به اجرای تعهدات، به وکالت از شوهر، از دادگاه تقاضای طلاق نماید. این شروط که شامل 12 مورد می باشد از سال ۱۳۶۱ به‌صورت از پیش چاپ شده در سند نکاح درج شده و با امضای هر دو طرف اعتبار قانونی پیدا می کند.

همچنین علاوه بر این 12 مورد، زن می‌تواند شروط دیگری نیز به این موارد اضافه نماید. و چنان چه مرد از اجرای این شروط خودداری کند، در صورت احراز آن ها در دادگاه، زن می‌تواند خود را مطلقه سازد.

در ادامه، شروط پیش‌فرض و شروط اضافی که زن می‌تواند در سند ازدواج قید نماید، بررسی خواهند شد.

الف) شروط دوزاده گانه سند ازدواج

شرط اول: عدم پرداخت نفقه توسط زوج به مدت 6 ماه. اگر مرد به مدت 6 ماه متوالی و 9 ماه متناوب، نفقه زن و سایر حقوق واجبه وی را پرداخت نکند واجبار وی هم ممکن نباشد، زن میتواند درخواست طلاق بدهد.

نکته: در جهت اعمال این شرط زن بایستی الزام مرد را به پرداخت نفقه از دادگاه بخواهد و چنان چه پس از صدور رای و اجراییه، به مدت6 ماه متوالی همچنان مرد از پرداخت نفقه استنکاف نماید، زن می تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند.

نکته: در عقد موقت، زن حق دریافت نفقه ندارد لیکن می توان ضمن عقد موقت، شرط نمود که زن مستحق دریافت نفقه می باشد.

نکته: در مواردی زن به دلایلی مستحق نفقه نمی باشد از این رو نمی تواند به استناد این شرط برای جدایی اقدام کند، از جمله عدم تمکین.

شرط دوم: سوء رفتار و سوء معاشرت زوج. سوء رفتار و سوء معاشرت زوج به مانند کتک زدن، آزار جنسی، پرخاشگری، تهدید و توهین است که زندگی را برای زن غیرقابل تحمل می‌کند. و به عبارتی رفتارهایی که سبب می گردد زن در عسر و حرج قرار می‌گیرد.

شرط سوم: ابتلاء شدن زوج به امراض صعب العلاج. اگر شوهر به بیماری‌های صعب‌العلاجی مانند مشکلات روانی، افسردگی حاد، یا بیماری‌های مقاربتی مبتلا شود که جان یا زندگی زن را تهدید کند، قانون‌گذار این حق را به زن داده که درخواست طلاق بدهد.

شرط چهارم: جنون زوج. اختلال شدید روانی که بایستی به تایید پزشکی قانونی برسد البته این شرط ناظر به موردی می باشد که مرد بعد از عقد نکاح دچار این عارضه گردد البته اگر جنون یا اختلال روانی مرد به قبل از ازدواج بازگردد و زن از آن مطلع نباشد، زن می‌تواند بر اساس قانون درخواست فسخ نکاح را مطرح کند.

شرط پنجم: اشتغال مرد به شغلی که با آبرو و منزلت خانوادگی زن در مغایرت باشد. اگر شغل مرد منافی با حیثیت و مصالح خانوادگی باشد در ابتدا دادگاه او را از ادامه آن شغل منع کند، لیکن اگر منع وی امکان پذیر نباشد، زن حق طلاق پیدا می‌کند.

شرط ششم: محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.

شرط هفتم: اعتیاد شوهر. اگر شوهر به اعتیاد مضری مانند مواد مخدر، قمار، الکل یا خودارضایی مستمر دچار شود و دادگاه این اعتیاد را باعث آسیب به زندگی مشترک و دشوار شدن زندگی برای زن تشخیص دهد، زن می‌تواند درخواست طلاق بدهد.

شرط هشتم: ترک زندگی مشترک بدون عذر موجه توسط شوهر. اگر مرد به مدت شش ماه متوالی بدون هیچ گونه عذر موجه زندگی مشترک را ترک نماید حق درخواست طلاق برای زن ایجاد خواهد شد.

نکته: ترک منزل مشترک بایستی به مدت 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب باشد و البته این واقعه از طریق دلایلی چون شهادت شهود ثابت گردد.

شرط نهم: محکومیت قطعی زوج به دلیل ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت و شئون خانودگی زن باشد.

شرط دهم: عقیم بودن شوهر. اگر زوجه پس از پنج سال زندگی مشترک متوجه شود که شوهر به دلیل مشکلات جسمی یا عقیم بودن قادر به بارور کردن او نیست، این وضعیت می‌تواند به زن حق درخواست طلاق بدهد.

نکته: باید در نظر داشت که زوج همه روش های علمی و پزشکی را پیگیری نموده باشد و به دلیل وضعیت خاصی جسمی خود به هیچ عنوان امکان باروری زن را نداشته باشد، چه به صورت طبیعی و چه علمی و مصنوعی.

شرط یازدهم: مفقود الاثر شدن شوهر. اگر شوهر مفقودالاثر شود و خبری از او نباشد، زن می‌تواند پس از گذشت شش ماه از مراجعه به دادگاه درخواست طلاق بدهد.

شرط دوازدهم: ازدواج مجدد شوهر. اگر مرد بدون اجازه همسر اول، اقدام به ازدواج مجدد کند و نتواند عدالت را بین آن ها ایجاد نماید زن میتواند درخواست طلاق بدهد.

ب) شروط اضافی

همان‌طور که اشاره شد، زن می‌تواند در زمان عقد نکاح شروط دیگری را به سند ازدواج اضافه کند. تعهد مرد به این شروط، مانند شروط ۱۲گانه، الزامی است و در صورت نقض آن‌ها، زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید. هرچند درج شروط اضافی، شخصی و توافقی می باشد لیکن نمونه هایی از این شروط می تواند از قرار زیر باشد.

شرط حق حضانت فرزندان بعد از طلاق

شرط تعین حق مسکن و سکونت

شرط اجازه خروج از کشور

نکته: شروطی به مانند شرط حق اشتغال و تحصیل از مواردی می باشد که خلاف عرف نمی باشد و بر خلاف مصلحت زن و خانواده نبوده لیکن بهتر می باشد این موارد نیز قید گردد.

نکته: زوجه می‌تواند پس از عقد نکاح، نیز با توافق همسر و حضور در دفاتر اسناد رسمی، شروط جدیدی را به‌صورت رسمی تنظیم کند. این شروط، همانند شروط ضمن عقد، از اعتبار قانونی برخوردار بوده و در صورت نقض، برای زوجه همان آثار و حقوق را به همراه خواهد داشت.

• طلاق توافقی

در طلاق توافقی، زوجین با اراده مشترک برای جدایی، بر سر مسائلی مانند نفقه، مهریه، اجرت‌المثل و حضانت فرزندان به توافق می‌رسند و تنها باید تشریفات قانونی طلاق را پیگیری کنند. دادگاه پس از بررسی درخواست طلاق، گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند که به زوجین اجازه می‌دهد طلاق خود را ثبت نمایند.

• وکالت در طلاق (حق طلاق زن)

با توجه به اینکه مرد می‌تواند بدون هیچ قیدی همسر خود را طلاق دهد و قانون چنین حقی را برای زن قائل نشده است، می‌توان ترتیبی اتخاذ کرد که زن نیز به‌صورت مشابه بتواند در هر زمان که تمایل داشت، برای جدایی اقدام کند. چرا که با وجود چنین حقی، زن بدون آن که نیازی به اثبات امری در دادگاه داشته باشد می تواند خود را مطلقه سازد.

به نظر ما، برای تحقق برابری حقوقی زن و مرد در امر ازدواج، چنین پیشنهادی می‌تواند حداقل از نظر شکلی، حقوق زوجین را تا حدی برابر سازد.

وکالت در طلاق، که به اشتباه در عرف به حق طلاق رایج است، به این معناست که مرد در زمان عقد ازدواج به عنوان یکی از شروط ضمن عقد، به همسر خود وکالت می‌دهد تا هر زمان که بخواهد از طرف او اقدام به طلاق کند. در واقع، مرد حق طلاق خود را به زن وکالت می‌دهد تا او بتواند این حق را اعمال کند. برای اعمال این حق، زن باید از طرف مرد وکیل دادگستری بگیرد و سپس از طرف خود، خواه به‌صورت مستقیم یا از طریق وکیل دیگر، اقدام به طلاق نماید.

نکته: برای گرفتن وکالت در طلاق(حق طلاق)، علاوه بر زمان عقد نکاح می توان بعد از ازدواج این وکالت را از شوهر در دفاتر اسناد رسمی مطالبه و تنظیم نمود.

• فسخ نکاح

فسخ به معنای انحلال یک‌طرفه عقد نکاح است. به عبارت دیگر، در قانون شرایطی پیش‌بینی شده است که در صورت وجود آن‌ها، زن یا مرد می‌توانند عقد نکاح را فسخ کنند. اگرچه فسخ پیامدهای متفاوتی نسبت به طلاق دارد، اما در هر صورت منجر به پایان عقد نکاح می‌شود. از این رو زن می تواند در صورت وجود شرایط فسخ،درخواست طلاق از طرف زن  نموده و خود را جدا سازد.

الف) جنون مرد: زن در صورت جنون مرد، حق فسخ نکاح را دارد.

ب) عَنَن: عدم توانایی مرد در برقراری رابطه جنسی(عنن) به زن حق فسخ نکاح می‌دهد.

نکته: موضوع عدم امکان رابطه جنسی با بارور نمودن زن متفاوت می باشد. به عبارتی اگر مرد نتواند به هر شکلی زن را بارور نماید از موارد درخواست طلاق می باشد.

ج) خصاء: اگر مرد در زمان عقد اخته باشد، زن می‌تواند نکاح را فسخ کند.

د) مقطوع بودن آلت تناسلی

ه) فقدان صفات شرط شده: اگر صفاتی برای مرد شرط شود و پس از عقد مشخص شود که مرد فاقد آن‌هاست، زن حق فسخ نکاح دارد مانند آن که در سند نکاح شرط شده باشد که مرد پزشک است لیکن بعد از ازدواج خلاف آن ثابت گردد.

و) تدلیس: یا فریب در ازدواج به حالتی اطلاق می‌شود که مرد با نیرنگ و خدعه، صفاتی را به خود نسبت می‌دهد تا زن را به ازدواج با خود ترغیب کند، اما بعد از نکاح ثابت گردد که مرد وی را فریب داده است.

سوالات

• آیا زن بدون رضایت شوهر می‌تواند درخواست طلاق کند؟

بله، زن می‌تواند در شرایط خاصی که در قانون یا شروط ضمن عقد پیش‌بینی شده است، بدون رضایت شوهر درخواست طلاق دهد. این شرایط شامل مواردی مانند نقض شروط ضمن عقد، سوءرفتار مرد، یا عدم پرداخت نفقه می‌شود.

• آیا درخواست طلاق از طرف زن تاثیری بر مهریه یا نفقه دارد؟

درخواست طلاق از طرف زن به‌طور مستقیم تاثیری بر مهریه یا نفقه ندارد. زن می‌تواند حتی در صورت درخواست طلاق، مهریه خود را مطالبه کند و در صورت استحقاق، نفقه خود را نیز دریافت نماید. اما اگر زن با بخشش مهریه بخواهد طلاق بگیرد(طلاق خلع و مبارات)، مهریه به شوهر بخشیده می‌شود.

• چه مدارکی برای درخواست طلاق از طرف زن لازم است؟

مدارک مورد نیاز شامل سند ازدواج، مدارک اثباتی مانند شهادت شهود یا مستندات دال بر نقض شروط ضمن عقد یا سوءرفتار مرد، و در موارد خاص مدارک پزشکی یا گزارش‌های رسمی و آرای مبتنی بر رفتار کیفری مرد می‌باشد.

• گرفتن وکالت در طلاق(حق طلاق) به چه شکل می باشد؟

یا در زمان عقد نکاح در سند ازدواج به عنوان یکی از شروط ضمن عقد قید گردد و یا بعد از ازدواج در دفاتر اسناد رسمی این وکالت رد طلاق(حق طلاق) گرفته می شود.

• آیا بعد از عقد نکاح نیز می توان وکالت در طلاق(حق طلاق) را از همسر گرفت؟

بله. برای تنظیم چنین وکالتی بایستی به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمود.

• مواردی که نیاز می باشد در سند وکالت در طلاق(حق طلاق) قید شود چیست؟

وکالت بلاعزل باشد. حق تجدیدنظرخواهی و فرجامخواهی اسقاط شده باشد. قابل توکیل باشد. زن وکالت در بذل مهریه را داشته باشد.

برای انجام مشاوره و امور مربوط به درخواست طلاق از طرف زن می توانید با دفتر وکالت نوربالا تماس بگیرید.